“Maar is het daar niet gevaarlijk?” “Zijn er daar geen aanslagen?” “Pas maar goed op jezelf, he!” Dit is een greep uit de bezorgde reacties die ik moest aanhoren, toen mensen hoorden dat ik 3 weken naar Iran trok. Heel fijn dat mensen zich zo om mij bekommerden, maar ik had een heel ander beeld voor mijn vertrek naar Iran. Ik had namelijk alleen maar lovende reacties gehoord van mensen die er geweest waren en was niet van plan me van de wijs te laten brengen. Met recht en reden bleek achteraf, want deze trip was zonder enige twijfel de meest unieke reiservaring die ik tot nog toe gehad heb. ‘Waarom?’ wil je weten. Lees dan maar gerust verder.
Mensen
Ook al ben je een cultuurbarbaar, bezorgen natuuruitstapjes je de kriebels, of haat je het om over stedelijke boulevards te flaneren, er is één aspect van een reis naar Iran dat nooit zal teleurstellen: de mensen! Iraniërs zijn bijzonder goedlachs, vriendelijk en respectvol ten opzicht van hun medemensen en zijn gastvrij op een manier die de meeste mensen in West-Europa zich niet kunnen voorstellen.
In de metro, op straat, in een café,... overal werd ik aangesproken, wilden de mensen weten waarom ik naar Iran kwam en of ze me konden helpen. In Teheran ging ik couchsurfen bij een heel fijn koppel, Reza en Niloufar. Zij lieten me vanalles in de stad zien, namen me mee om een ijsje te gaan eten met een uitzicht over de stad by night en nodigden me uit bij hun ouders om samen te eten, te praten, muziek te spelen etc etc. Ik heb oneindig veel koppen thee, stukken fruit en soms ganse maaltijden aangeboden gekregen van goedhartige locals. Het enige minpuntje voor mij persoonlijk was wel dat het soms een beetje te veel werd. Iraniërs zijn zo enthousiast en dankbaar dat er toeristen hun land bezoeken dat dit op de duur opdringerig kan overkomen. Af en toe trok ik me terug op m’n kamer om rustig een boek te lezen zonder aangesproken te worden. Maar liever dit, dan afgesnauwd of scheef bekeken te worden, natuurlijk.
Laat je dus verrassen en overdonderen door de ongeziene gastvrijheid, goedlachsheid en behulpzaamheid van het Iraanse volk!
Aladdin
Voor mij was het de eerste keer dat ik in het Midden-Oosten én in een islamitisch land op pad was. De architectuur van de gebouwen was dus een nieuwe ontdekking voor mij. Vooral de geometrische sculpturen, mozaïeken, plafonds, poorten etc. in de moskeeën en oude huizen maakten behoorlijk indruk op me. Ook de mooi onderhouden parken en tuinen met palmbomen, kleurige bloemen en fonteinen boden een heel aangename en schaduwrijke afwisseling.
Vooral de historische delen van Kashan en Yazd deden me als Aladdin voelen die door de nauwe en stoffige straatjes van het fictieve Agrabah dwaalde. Summum hier was de ‘secret tour of Kashan’, het geesteskind van jonge snaak Hossein die maximum 3 mensen met zich meenam op een unieke (en ook behoorlijk illegale) klautertocht over de kronkelende daken van de bazar van Kashan. Van een andere kijk op de stad gesproken. Hij had de timing goed gekozen, we zagen de zon achter de bergen wegzinken wat een mooi licht- en kleurspel opleverde.
Natuur
Iran is een gigantisch land (wel twee en een halve keer Frankrijk!), met heel verschillende landschappen afhankelijk in welke uithoek je je bevindt. Het groenere en bergachtige noorden en de kusten van Kaspische zee heb ik helaas links moeten laten liggen. Mijn reis focuste zich eerder in de steden en de verlaten zandige en rotsachtige woestenijen rondom de steden. Nooit eerder was ik in een woestijn en was daarom erg verrast door het effect van de oorverdovende stilte. Je bent bang om ook maar iets te zeggen, je hebt het gevoel of je iets gaat breken door je stem te verheffen in deze weidse, desolate landschappen.
Ik eindigde mijn reis op het eiland Qeshm in de Perzische Golf. De droge septemberhitte van het binnenland maakte plaats voor een verzengende, loden verschroeiing van 43 graden met een bijna voelbaar hoge luchtvochtigheid. Zweten geblazen met andere woorden! Het eiland herbergt onder andere de grootste zoutgrot ter wereld, een mangrovecomplex tussen het eiland en de kust van het vasteland en ook een aantal kloven en canyons die door erosie mooie glooiende vormen gekregen hebben. Dit alles kan je allemaal doen met een privé-taxi op 1 dag tijd. De meeste hotels in Qeshm town hebben hun contacten en kunnen snel een chauffeur regelen. Vanop het eiland kan je terugvliegen naar Teheran, of naar andere steden in het Iraanse binnenland.
Geschiedenis en cultuur
Iran kent een bijzonder rijke geschiedenis en heeft als natie bepaalde periodes van de geschiedenis mee vorm gegeven en gedomineerd. Deze lange geschiedenis vind je terug in de verschillende moskeeën, pleinen, tuinen, oude huizen en bazars. De plek die het meest geschiedenis ademt ligt een half uurtje buiten Shiraz. In de verzengende hitte van de vallei aan de rand van een bergkam ligt het oude epicentrum van het oude Perzische rijk, Persepolis. De tand des tijds hebben de paleizen van de oude Perzische koningen tot ruïnes herleid, maar de omvang van de zuilen, pilaren en de muursculpturen die overgebleven zijn, geven een glimp van de omvang en de pracht van weleer. Naast het verhoogde plateau met de ruïnes bevindt zich nog een interessante site. Begin jaren 1970 vierde de sjah van Iran de 2500ste verjaardag van het Perzische rijk in een groot tentenkamp naast de site van Persepolis. Terwijl zijn volk het lastig had om de eindjes aan elkaar te knopen, ontving de sjah tientallen staatshoofden voor een exuberant luxueus verblijf. Het zou een van de laatste druppels zijn die de emmer deden overlopen eind jaren ‘70 toen de sjah werd verdreven.
Een eindje verder ligt de necropolis, de graftombes van de oude Perzische koningen. De tombes zijn uit de bergrand gehouwen, wat in die tijd een huzarenstukje moet geweest zijn. Heel indrukwekkend!
When in Rome...
Iran is niet de meest voorkomende vakantiebestemming en er zijn zeker een aantal cultuurverschillen, al dan niet gelinkt aan het feit dat het een islamistische republiek is.
Alcohol is verboden. Er is een zwart circuit, maar dit zou ik zeker mijden. Je wil geen problemen met de politie en al helemaal niet omwille van alcohol (of drugs). Zie de reis als een detoxverblijf :-).
Hou je aan de kledijregels: voor mannen: altijd lange broek, voor vrouwen: sjaal die om het hoofd gaat en ook de hals bedekt, lange broek of kleed met een vest die de vrouwelijke vormen verhult en mouwen tot over de ellebogen. Sorry ladies…
Taarof: dit is een belangrijk cultureel verschil met vele andere landen in de wereld. Iraniërs zullen in eerste instantie dingen weigeren uit beleefdheid (vb. Taxichauffeurs die bij aankomst zeggen dat je niet hoeft te betalen voor de rit). Dit is common courtesy in Iran, maar dit geeft niet de echte intenties weer. Je moet nog steeds betalen! Ik hield het bij de vuistregel om alles 3 keer te vragen en het derde antwoord als uiteindelijke antwoord te beschouwen. Zo zullen Iraniërs je ook verschillende keren thee of eten aanbieden. Probeer hier ook niet direct in te gaan op zo’n uitnodiging, maar minstens een keer te weigeren. Dit geeft een blijk van respect weer tegenover je medemens.
Verkeer: het verkeer in Iran behoort tot het waanzinnigste dat ik ooit mocht aanschouwen en beleven. Probeer je dus als voetganger af te stemmen op het gedrag van de locals bij het oversteken en maak geen bruuske bewegingen. Het verkeer zal wel (min of meer) rekening met je houden (soms op de centimeter af, maar toch). Probeer als passagier in de auto gewoon te ontspannen en te vertrouwen op de chauffeur. Ik vond het een wonder dat ik op 3 weken tijd geen enkel ongeval gezien had, wat natuurlijk wel spreekt voor de rijvaardigheden van de gemiddelde Iraniër.
Geld: in Iran kan je met je debiet- of kredietkaarten nergens terecht, je moet je geld allemaal cash (euro’s of dollars) meenemen. Een klein stresske, ik weet het, dus je let best wat extra hard op je bagage. Eens je over Iraanse rials beschikt, begint een andere uitdaging. Een euro is ongeveer 40.000 rial. Dit levert dus heel grote getallen op. Daarom laten de Iraniërs een nulletje vallen en spreken ze over ‘toman’. Een euro is dus ongeveer 4000 toman. Je betaalt dus 4000 toman met een briefje van 40.000 rial. Probeer zeker duidelijkheid te scheppen vooraleer je (grote bedragen) betaalt, zodat je niet 10 keer meer (of minder) zou betalen dan vooral gedacht.
Don’ts: een aantal zaken zijn in Iran not done, de twee belangrijkste die ik toch wil meegeven is ten eerste PDA (public display of affection). Hou dus best niet je partner bij de hand in het openbaar en denk al helemaal niet je partner te kussen. Een tweede belangrijk verschil gaat over persoonlijke hygiëne. Je neus snuiten gebeurt in het toilet. Doe het nooit publiek, voor Iraniërs kan je evengoed publiekelijk staan te plassen.
Gaan!
Laat je dus niet afschrikken door wilde ideeën die mensen over Iran kunnen koesteren, maar ga naar ginder. Hoe sneller, hoe beter. Bij mijn bezoek had ik het gevoel dat het land op een kantelpunt stond op vlak van toerisme. De drempel voor buitenlanders wordt steeds lager en gezien de goeie infrastructuur waarover het land al beschikt, zou het wel eens snel kunnen gaan! Niet twijfelen, doen!
Wat te…
...drinken: verse vruchtensappen, rozenwater, sharbat (drank met chiazaad)
...eten: yoghurt! Wordt bij vele gerechten geserveerd. Yoghurt zal nooit meer hetzelfde smaken, als je deze geprobeerd hebt.
...zien: Naqsh’e Jahan Imam-plein in Esfahan, ochtendlicht door de gekleurde ramen van de Nasir al-Molk-moskee in Shiraz, Persepolis, …
...ervaren: gastvrijheid! Ga ten minste één keer in op een lunch- of dineruitnodiging bij een Iraanse familie, je zal ongelofelijk aangenaam verrast zijn.
...vermijden: verkeersongevallen. Zoals al gezegd, let goed op in de heksenketel die het (groot)stedelijke verkeer in Iran is.
